Al-Hasyiyah Ala Tahdzib al-Mantiq (buku)

tanpa prioritas, kualitas: b
tanpa navbox
Dari wikishia
Al-Hasyiyah 'ala Tahdzib al-Mantiqhttp://en.wikishia.net
Judul AsliAl-Hasyiyah 'ala Tahdzib al-Mantiq
PengarangMulla Abdullah Bahabadi
BahasaArab
SubyekLogika argumentatif
Seri1
Tahun Disusun967 H
Diterbitkan olehMuassasah al-Nasyr al-Islami
Tanggal Penerbitan1405 H
Tempat PenerbitanQom


Al-Hasyiyah Ala Tahdzib al-Mantiq dikenal dengan Hasyiyah Mullah Abdullah (bahasa Arab: اَلحاشیه علی تَهذیبِ المَنطِق) adalah sebuah buku dalam ilmu logika yang ditulis oleh Abdullah Yazdi Bahabadi (w. 981 H). Ketelitian ungkapan-ungkapan pada buku, isinya yang komprehensif dan menjaga seringkas mungkin adalah di antara ciri khas penting buku ini. Penguasaan penulis terhadap logika dan seni penulisan menjadi salah satu faktor keberhasilan buku ini.

Hasyiyah Mullah Abdullah telah menjadi buku pelajaran Hauzah Ilmiah di berbagai negara seperti Iran, Irak dan India. Hasyiyah dan syarah yang berbeda telah ditulis atas buku ini dan telah diterbitkan di berbagai kota seperti Qom, Beirut, Kairo dan Karachi. Buku ini pun telah diterjemahkan ke dalam bahasa Persia.

Deskripsi dan Kedudukan Buku

Buku al-Hasyiyah Ala Tahdzib al-Mantiq merupakan syarah atas buku Tahdzib al-Mantiq karya Sa'duddin Taftazani, seorang ulama Ahlusunah.[1] Buku ini membahas ilmu logika argumentatif.[2] Dikatakan bahwa buku Al-Hasyiyah meskipun berjilid kecil, memberikan banyak informasi kepada pembacanya.[3] Dikatakan bahwa alasan orang lebih memperhatikan buku Al-Hasyiyah daripada buku aslinya adalah ketelitian dan komprehensifnya Al-Hasyiyah.[4]

Abul Qasim Alidust, salah satu anggota Jamiah Mudarisin Hauzah Ilmiah Qom, menganggap perlunya menghidupkan buku ini, sebab hal itu akan menghidupkan pribadi Mullah Abdullah, dia percaya bahwa Hasyiyah Mullah Abdullah memiliki keunggulan di atas keseluruhan buku mantiq dan jika membandingkannya dengan buku-buku mantiq lainnya untuk telaah dan mengajar maka Al-Hasyiyah lebih utama.[5]

Buku ini dikenal dengan Al-Hasyiyah Mullah Abdullah dan telah digunakan sebagai buku pelajaran di Hauzah-hauzah Ilmiah[6] di berbagai negara seperti Iran, Irak, Bahrain, Lebanon, Afghanistan, Pakistan, dan India.[7] Banyak buku telah ditulis yang mengomentari buku ini.[8]

Al-Hasyiyah Mullah Abdullah telah dianggap sebagai salah satu faktor paling penting dalam popularitas buku Tahdzib al-Mantiq karya Taftazani.[9] Mereka mengatakan bahwa dengan ditulisnya buku ini, gelombang penulisan buku logika pun menurun.[10] Alasan dibalik keberhasilan buku ini adalah penguasaan Mullah Abdullah terhadap ilmu logika, penguasaan seni penulisan, kelengkapan isi, dan peluang buku untuk diterbitkan.[11]

Dikatakan bahwa penulisan buku ini selesai pada tahun 967 H[12] di kota Najaf.[13] Sebagian penelaah menyebut buku ini sebagai Tuhfah Syahjaniyah (Buah.[14]

Penulis

Buku al-Hasyiyah Ala Tahdzib al-Mantiq ditulis oleh Mullah Abdullah Bahabadi Yazdi (w. 981 H), salah satu ulama Syiah.[15] Dia juga memiliki karya tulisan dalam tafsir,[16] fikih, logika,[17] filsafat, teologi dan gramatika.[18]

Karya-karya Mullah Abdullah digambarkan sangat mudah dipahami dan sederhana serta tidak berlebihan dalam penjelasan.[19] Mullah Abdullah dianggap sebagai guru Syekh Bahai.[20] Begitu pula, Hasan bin Ali yang dikenal sebagai Shahib Ma'alim dan Muhammad Amili yang dikenal sebagai Shahib Madarik termasuk dari murid-muridnya dalam ilmu akli dan guru-gurunya dalam ilmu agama.[21] Dikatakan bahwa ia adalah penjaga Haram Imam Ali as dan keluarga Mullah dikaitkan dengannya.[22]

Kandungan Buku

Gambar halaman pertama buku Al-Hasyiyah tulisan tangan Muhammad Arif Khalidi

Buku al-Hasyiyah karya Mullah Abdullah terdiri dari pendahuluan yang didalamnya berisi pengenalan ilmu logika dan tema pembahasan.[23] Lalu pada bagian pertama membahas secara khusus tentang konsep, pembahasan macam-macam Dilalah (kebenunjukan), Mufrad (tunggal) dan Murakkab (majemuk), konsep-konsep, Nisab Arba'ah (empat jenis hubungan), Kuliyat Khamsah, macam-macam konsep universal dan Mu'arrif (definisi).[24] Pada bagian kedua, dipaparkan topik-topik terkait Tashdiqat. Pada bagian ini dibahas jenis-jenis Qadhiyah (proposisi), pembagian Qadhiyah Syarthiyah (bersyarat), Tanaqud, Aks (bertukarnya dua sisi) Mustawi dan Aks Naqidh.[25] Bagian ketiga buku ini memuat argumen. Pada bagian ini dijelaskan Asykal Arba'ah, macam-macam Qiyas (silogisme) dari segi Haiah (format) dan Maddah (substansi) serta Shina'at Khamsah.[26] Bagian keempat dan terakhir buku, berjudul Khatimah (penutup), memuat bagain-bagian ilmu dan Ruus Tsamaniyah.[27]

Catatan Pinggir dan Ulasan atas Buku

Gambar jilid buku Al-Hasyiyah Allamah ibn Adam

Banyak catatan pinggir dan ulasan yang telah ditulis atas buku Al-Hasyiyah Mullah Abdullah. Beberapa di antaranya adalah:

  • Sa'adah al-Muta'anniq fi Taudhih Hasyiyah al-Mantiq yang ditulis oleh Sayid Mummad Hasan Thaliqani (L. 1350 H) [28]
  • Al-Qisthas al-Mustaqim wa al-Mikyal al-Qawim yang ditulis oleh Muhammad Husain Ardestani Yazdi (W. 1272 H)[29]
  • Al-Thalh al-Mandhud yang dihubungkan dengan Muhammad Husain bin Ismail (W. 1273 H)[30]
  • Raf'u al-Ghasyiyah an Wajh al-Hasyiyah, syarah perpaduan yang ditulis oleh Sayid Syihabuddin bin Mahmud Tabrizi (L. 1318 H).[31]
  • Al-Zawaid al-Jazilah yang ditulis oleh Ridha Thabathaba'i yang dikenal dengan Allamah Tabrizi (W. 1361 H)[32]
  • Al-Taqrib ila Hawasyi al-Tahdzib yang dikenal sebagai Hasyiyah Mulla Abdullah milik Muhammad Karami Huwaizi Ahwazi.[33]
  • Kasyf al-Astar. Nama penulisnya tidak disebutkan.[34]
  • Hasyiyah Allamah Muhammad Bin Adam Rusti Balaki.[35]
  • Hasyiyah bar Hasyiyah Mullah Abdullah, karya Tajalli Syirazi (W. 1085 H).[36]
  • Hasyiyah Muhammad Abdul Majid al-Syarnuni, salah satu ulama Universitas Al-Azhar.[37]
  • Hasyiyah Allamah Mulla Abdurrahman Binjuwaini.[38]
  • Syarh Hasyiyah Mulla Abdullah karya Mirza Haidar Ali Mubarekei Lanjani.[39]
  • Tuhfah Syahjahani (Syahjani).[40]
  • Syir va Syekar yang dikaitkan dengan Mirza Husain Lahiji[41]
  • Raf'u al-Ghasyiyah min Ghawamidh al-Hasyiyah (Syarh Hasyiyah Mullah Abdullah) oleh Mudarres Afghani.[42]
  • Syarh Nafis yang ditulis oleh Sayid Musthafa Husaini Mazandarani.[43]
  • Ta'liyah al-Dasyti oleh Sayid Musthafa Husaini Dashti.[44]

Penerbitan dan Terjemahan

Buku al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq telah diterbitkan di berbagai kota seperti Beirut,[45] Karachi,[46] Gujarat di India,[47] Kairo, Kuwait[48] dan Qom.[49] Buku ini telah dicetak ulang berkali-kali dengan syarah dan ulasan yang berbeda-beda.[50] Terdapat terjemahan dari buku ini dan penulisnya tidak diketahui.[51] Sebagian mengaitkan terjemahan ini dengan Muhammad bin Mahmud Syahristani.[52] Buku ini, ditulis oleh Muhammad Nashrabadi pada tahun 1043 H, disimpan di Madrasah Syahid Muthahhari di Teheran.[53]

Catatan Kaki

  1. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 3
  2. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 3
  3. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 3
  4. Thabathabai Luthfi dan Qasimi, Muthale-e Tausifi Hasyiyeh Mulla Abdullah Bahabadi az Manzar-e Tahlil-e Zanz, hlm. 26
  5. Hasyiyah Mulla Abdullah Behtarin Ketab-e Baraye Tadis-e Mantiq ast site alidoost.ir
  6. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 3
  7. Aghayi,, Seir-e dar Ahval-e Syarihan va Hasyiye Nemvesan-e Hasyiyeh Mulla Abdullah, hlm. 238
  8. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 3
  9. Thabathabai Luthfi dan Qasimi, Muthale-e Tausifi Hasyiyeh Mulla Abdullah Bahabadi az Manzar-e Tahlil-e Zanz, hlm. 26
  10. Shadr, Jaygah-e Hasyiyeh Mulla Abdullah dar Miyan-e Kutub-e Mantiqi, hlm. 100
  11. Thabathabai Luthfi dan Qasimi, Muthale-e Tausifi Hasyiyeh Mulla Abdullah Bahabadi az Manzar-e Tahlil-e Zanz, hlm. 30
  12. Shadr, Jaygah-e Hasyiyeh Mulla Abdullah dar Miyan-e Kutub-e Mantiqi, hlm. 100
  13. Afendi, Riyadh al-'Ulama va Hiyadh al-Fudhala, jld. 3, hlm. 193-194
  14. Babani Baghdadi, Hadiyah al-'Arifin, jld. 1, hlm. 474
  15. Amin, A'yan al-Syiah, jld. 8, hlm. 53; Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 6, hlm. 53
  16. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 3, hlm. 348; jld. 4, hlm. 278
  17. Hur 'Amili, Amal al-Amal, jld. 2, hlm. 160
  18. Khusynevis Zadeh Isfahani, Mulla Abdullah bahabadi faqihi-e Akhbari ya Ushuli, hlm. 37
  19. Zirkili, al-A'lam, jld. 4, hlm. 80
  20. Hur 'Amili, Amal al-Amal, jld. 2, hlm. 160
  21. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 13, hlm. 161; Amin, A'yan al-Syiah, jld. 8, hlm. 53; Hur 'Amili, Amal al-Amal, jld. 2, hlm. 160
  22. Amin, A'yan al-Syiah, jld. 8, hlm. 53
  23. Maula Abdullah, al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 14-19
  24. Maula Abdullah, al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 21-51
  25. Maula Abdullah, al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 14-1953-84
  26. Maula Abdullah, al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 85-113
  27. Maula Abdullah, al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq, hlm. 114-123
  28. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 12, hlm. 181
  29. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 17, hlm. 78
  30. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 15, hlm. 177
  31. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 11, hlm. 243
  32. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 12, hlm. 59
  33. Ghulami Badrbani, Sabk-e Syenasi Syuruh va Ta'liqat Hasyiyeh Mulla Abndullah dar Dauran-e Mu'ashir, hlm. 215
  34. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 18, hlm. 10
  35. Hasyiyah al-allamah ibnu Adam ala Hasyiyah al-Yazdi ala Matni Tahdzib al-Mantiq site daribnhazm.com
  36. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 23, hlm. 61
  37. Al-Ghadawi, (bagian pendahuluan, Syarah Tahdzib, hlm. 4
  38. Hasyiyah al-Allamah al-Binjuwaini ala Hasyiyah Abdullah Yazdi site muhibalkutub.com
  39. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 23, hlm. 69
  40. Al-Ghadawi, (bagian pendahuluan, Syarah Tahdzib, hlm. 4
  41. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 23, hlm. 72
  42. Nashiri, Masyahir-e Tasyayu' dar Afganistan, hlm. 211-219
  43. Ghulami Badrbani, Sabk-e Syenasi Syuruh va Ta'liqat Hasyiyeh Mulla Abndullah dar Dauran-e Mu'ashir, hlm. 218
  44. Ghulami Badrbani, Sabk-e Syenasi Syuruh va Ta'liqat Hasyiyeh Mulla Abndullah dar Dauran-e Mu'ashir, hlm. 220
  45. Hasyiyah al-Allamah ibnu Adam ala Hasyiyah Abdullah al-Yazdi ala Matni Tahdzib al-Mantiq, site safinatulnajat.com
  46. Yazdi, Syarah Tahdzib, hlm. 2
  47. Yazdi, Syarah Tahdzib, hlm. 2
  48. Hasyiyah al-Allamah al-Binjuwaini ala Hasyiyah Abdullah Yazdi site muhibalkutub.com
  49. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 2
  50. Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan), hlm. 3
  51. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 23, hlm. 60
  52. Qanbariyan, (bagian pendahuluan), arjumeh hasyiyah tahdzib al-Mantiq, hlm. 11
  53. Agha Buzurg Tehrani, al-Dzari'ah, jld. 23, hlm. 60

Daftar Pustaka

  • Hasyiyeh Mulla Abdullah Behtarin Ketab-e Baraye Tadris-e Mantiq ast. Site alidoost.ir, diakses 1394 S, dilihat 8 Aban 1402 S
  • Hasyiyah al-Allamah al-Binjuwaini ala Hasyiyah Abdullah al-Yazdi. Site muhibalkutub.com, dilihat 27 Mehr 1402 S
  • Hasyiyah al-Allamah ibnu Adam ala Hasyiyah Abdullah al-Yazdi ala Matni Tahdzib al-Mantiq. Site safinatulnajat.com, dilihat 27 Mehr 1402 S
  • Hasyiyah al-Allamah ibnu Adam ala Hasyiyah al-Yazdi ala Matni Tahdzib al-Mantiq. Site daribnhazm.com, dilihat 23 Mehr 1402 S
  • Afendi, Abdullah bin Isa Big. Riyadh al-'Ulama wa Hiyadh al-Fudhala. Beirut: Yayasan Tarikh al-Arabi, 1421 HS
  • Agha Buzurg Tehrani, Muhammad Muhsin. al-Dzari'ah ila Tashanif al-Syiah. Beirut: Dar al-Adhwa, 1403 HS
  • Al-Ghadawi, Muhammad Ilyas. (Bagian pendahuluan) dalam buku, Syarah al-Tahdzib. Penyusun Abdullah bin Syihabuddin al-Yazdi. Gujarat: Kantor al-Shidiq Dabil, 1434 HS
  • Amin, Sayid Muhsin. A'yan al-Syiah. Beirut: Dar al-Ta'arif, 1403 HS
  • Babani Baghdadi, Ismail Pasa. Hadiyah al-'Arifin Asma al-Muallifin wa Atsar al-Mushannafin. Istanbul: Wikalah al-Ma'arif, 1951 M
  • Ghulami Badrbani, Husain. Sabk-e Syenasi Syuruh va Ta'liqat Hasyiyeh Mulla Abndullah dar Dauran-e Mu'ashir. Kumpulan makalah kongres internasional Allamah Mulla Abdullah Bahabadi Yazdi, tanpa tahun
  • Hur 'Amili, Muhammad bin Hasan. amal al-Amal al-'Ulama Habl al-'Amili. Baghdad: Perpustakaan al-Andalus, 1362 S
  • Khusynevis Zadeh Isfahani, Murtadha. Mulla Abdullah bahabadi faqihi-e Akhbari ya Ushuli. Kumpulan makalah kongres internasional Allamah Mulla Abdullah Bahabadi Yazdi, tanpa tahun
  • Muasasah al-Nashr al-Islami, (bagian pendahuluan). al-Hasyiyah ala Tahdzib al-Mantiq. Penyusun Maula Abdullah al-Yazdi. Qom: Yayasan al-Nasr al-Islami, cet. 15, 1433 HS
  • Muhibbi, Muhammad Amin bin Fadhlullah. Khalasah al-Atsar fi A'yan al-Qarn al-Hadi 'Asyar. Dar Shadir, tanpa tahun
  • Qanbariyan, Ali. (Bagian pedahuluan). Terjemahan buku Hasyiyah Tahdzib al-Mantiq. Penyusun Syahrestani. Teheran: Shaba, 1394 S
  • Shadr, Sayid Hamid. Jaygah-e MHsyiyeh Mulla Abdullah dar Miyan-e Kutub-e Mantiqi. Kumpulan makalah kongres internasional Allamah Mulla Abdullah Bahabadi Yazdi, tanpa tahun
  • Thabathabai Luthfi, Sayid Abdul Majid, Qasimi, Thahireh. Muthale-e Tausifi Hasyiyeh Mulla Abdullah Bahabadi az Manzar-e Tahlil-e Zanz. Kumpulan makalah kongres internasional Allamah Mulla Abdullah Bahabadi Yazdi, musim panas 1395 S
  • Yazdi, Abdullah. Syarah Tahdzib. Gujarat: Kantor al-Shidiq, 1434 HS
  • Yazdi, Abdullah. Syarah Tahdzib. Karaci: Perpustakaan al-Basyari, 1423 HS
  • Zirkili, Khairuddin bin Mahmud. al-A'lam. Beirut: Dar al-Ilm li al-Malayin, cet. 15, 2002 M