Pengguna:E.amini
Editorial Box
<onlyinclude>{{#ifeq:{{{section|editorial box}}}|editorial box|{{Editorial Box | prioritas = | kualitas = | link = | foto = | kategori = | infobox = | navbox = | alih= | referensi = | Artikel bagus = | Artikel pilihan = | Revisi pertama = }}}}</onlyinclude>
A Transliteration Quick Reference
Letter | Symbol |
---|---|
ء | ʾ |
ع | ʿ |
حاء | Ḥ , ḥ |
صاد | Ṣ , ṣ |
ضاد | Ḍ , ḍ |
طاء | Ṭ , ṭ |
آ | Ā , ā |
او | ū |
ای | Ī , ī |
فاصله | | |
تقریب | ~ |
یاء عربی | ي |
کاف عربی | ك |
To Do List
- To enhance the quality of pages according to their priority.
- To read the whole ID encyclopedia from the beginning in order to find and revise the probable errors.
- To have a look on pages being revised and changed in Farsi, so these pages can be in line to be revised or even rewritten.
- To have an overview and analysis over whole ID encyclopedia.
Tools & Most Visited Wiki pages
Photo sources
Tools usually used at work
- Google Docs
- Google Translate
- Date Converter on Islamic Philosophy Online
- Glossary of Islam
- Qamus al-Ma'ani
- Noor Hadith
- Wikipedia:Writing better articles
- Vajehyab
- List of Latin abbreviations
- Ketab-i Qom
- Muhaqqiq Tabataba'i Foundation
- HTML Color Codes
- Guide Star
- Wikipedia:Template messages/Cleanup/Verifiability and sources
- Fact book of Islam of Shia
- HELP
- sacred-destinations
کارهایی که باید انجام شود
- اصلاح الگوی شجره نامه اهل بیت
- ساخت نوباکس مفسرین
- ساخت نوباکس شیخ مفید
- کتاب اقتصادنا به اندونزیایی ترجمه شده است در صفحه مربوطه بارگذاری شود
رویکرد این نوشتار بررسی کلی و عمومی فرقه و اندیشه وهابیت است. برای مطالعه تخصصی ابعاد آن به وهابیت در تاریخ اسلامی و وهابیت در کلام اسلامی مراجعه کنید. |
وهابیت (عربی: الوهابیة) جنبش و اندیشهای دینی منسوب به محمد بن عبدالوهاب از فعالین مذهبی و عالمان اهل سنت قرن دوازدهم است. پیروان این اندیشه و مسلک عموما وهابی نامیده میشوند، اگرچه خودشان ترجیح میدهند سلفی و یا موحد خوانده شوند. اگر چه در دوران معاصر دو اصطلاح وهابی و سلفی گاهی به جای هم استفاده میشوند اما میان آن دو تفاوت هایی وجود دارد. برخی وهابیت را شاخهای فوق محافظه کارانه از سلفیت دانسته و آن را نسخه سعودی سلفی گری میدانند.
وهابیت از مکتب کلامی ابن تیمیه و مذهب فقهی حنبلی پیروی میکند. بنا بر آموزههای وهابیت، هر نوع توسل و توجه به غیر خدا و زیارت قبور اولیا و تبرک به آثار مقدس انبیا و امامان و احترام به قبور آنان و بوسیدن حرم و ضریح و برپایی مجالس در ولادتها و وفاتها بدعت و مستلزم شرک است.
اندیشه و مسلک وهابیت نه تنها توسط عالمان شیعه و بسیاری از عالمان اهل سنت به عنوان تفکری افراطی و انحرافی معرفی شده و مورد نقد و مخالفت جدی واقع شده است، بلکه توسط عالمان دیگر ادیان و برخی مجامع بین المللی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. عالمان مسلمان آثار بسیاری در رد تفکر وهابیت نگاشته اند.
تعریف و ریشهشناسی
وهابی و سلفی
تاریخچه
- مجموعه تاریخچه این انشعاب فکری در عالم اسلام از گسترش تا پیدایش آن، در چند مرحلۀ تاریخی پیش رو قابل بررسی است[1].
- پیش از محمد بن عبدالوهاب: وهابیت به معنای مخالفت با عقاید عامۀ مسلمانان که گاه به فعالیتهای تکفیری هم منجر میشد، در تاریخ اسلام ریشهای طولانی دارد؛ چنانکه خوارج را باید اولین گروه در این دسته برشمرد که به بهانۀ ارتکاب گناه کبیره، اتهام کفر و به همین دلیل حکم قتل مسلمانان را صادر میکردند. در مرحلۀ بعد در دوران خلفای عباسی این تفکر، خود را نشان میدهد. در این دوره شخصی به نام ابومحمد بربهاری در قرن چهارم هجری مسلمانان را از زیارت قبور منع کرده بود؛ ولی عقیدۀ او از طرف خلیفۀ عباسی به شدت سرکوب گردید. همچنین عبدالله بن محمد عکبری حنبلی در همین قرن فتوا به حرمت سفر برای زیارت پیغمبرTemplat:صل و حرمت درخواست شفاعت از او را صادر کرد.
- وهابیت در دوران ابن تیمیه: در دوران معاصر و به صورت رسمی، اولین پدیدآورندۀ این اصول انحرافی در قرن هشتم، احمد بن عبدالحلیم معروف به ابنتیمیه است که در سال ۶۶۱ ق در شهر حران، یکی از شهرهای شام یا عراق متولد شد. او از علمای حنبلی و از مؤسسان اولیۀ این فرقه به حساب میآید که به صورت آشکار عقاید سلفی و ظاهرگرایی را مطرح نمود؛ حتی او گفته بود در ۶۰ مسئلۀ دینی برخلاف اجماع و فتوای علمای اسلام رأی داده است[2]. فقهای بزرگ زمان ابن تیمیه، اقوال وی را مردود و محکوم دانستند و بسیاری از علمای دینی در بلاد اسلامی با او مخالفت کردند[3]؛ بدین روی، عقاید ابن تیمیه تا ق ۱۲ هجری رونق نیافت[4]. در نهایت، علمای اهل سنت او را محاکمه و به زندان انداختند و به خاطر عدم ابراز ندامت از نظریاتش در حبس بود تا اینکه در سال ۷۲۸ ق در زندان درگذشت. پس از او شاگردش محمد بن ابابکر معروف به ابنقیم جوزی متوفای ۷۵۰ ق مسیر استادش را ادامه داد و آثار او را جمعآوری و منتشر کرد و خود نیز آثاری دراینباره نوشت[5].
- وهابیت در دوران محمد ابن عبد الوهاب: در قرن دوازدهم بود که محمد بن عبدالوهاب نجدی به احیای نظریههای ابن تیمیه پرداخت[6]. محمد بن عبدالوهاب بن سلیمان تمیمی متولد سال ۱۱۱۵ ق و متوفای ۱۲۰۶ ق است که تا به امروز ناملایمات مختلفی را در عالم اسلام به جا گذاشته است[7]. عبدالوهاب در آغاز هواخواهی نیافت؛ به همین جهت، در سال ۱۱۶۰ ق. به شهر دِرعیه از شهرهای مشهور نجد رفت. امیر آن دیار، محمد بن مسعود ـ جد آل سعود ـ بود که عقاید عبدالوهاب را برای تقویت حکومت خویش مناسب دید. در آن زمان با توجه به درگیریهای داخلی در عربستان، ابنسعود نسبت به حکومت مرکزی ریاض دست به شورش زد[8]. محمد بن مسعود با محمد بن عبدالوهاب قرار گذاشت تا نیروی حکومتی خویش را برای تبلیغ و ترویج مذهب او به کار اندازد؛ به شرط آنکه محمد بن عبدالوهاب نیز از گذر جایگاه دینی خویش، حکومت را تأیید و تقویت کند[9]. از آن پس، این دو تن به شهرهای بسیاری لشکر کشیدند و هر کس را با عقاید خویش ناسازگار یافتند، کافر خواندند و کشتند. بدینسان، روز به روز قدرت آل سعود روی به فزونی گذاشت و در سایۀ آن، آیین وهابی نیز گسترش یافت. چون امپراتوری عثمانی به دست کشورهای استعمارگر تجزیه شد، عربستان به آل سعود واگذار گشت؛ زیرا آنان بسیار قدرت یافته بودند و باورهایشان با اهداف استعمارگران ناسازگار نبود. از آن پس تاکنون وهابیت مذهب رسمی کشور عربستان است و وهابیان میکوشند تا مذهب خویش را در دیگر کشورهای اسلامی ترویج دهند[10].[11]
اتحاد با آل سعود
افکار و اعتقادات
- وهابیت دارای یکسری اصول اعتقادی همچون، اعتقاد به تجسیم و تشبیه، حرمت تکریم اولیا و حرمت توسل به اولیای الهی هستند. این اصول در حقیقت بیانگر تفاوتهای اعتقادی آنان با اهل سنت است[12].
- به طور کلی، ویژگی بنیادی عقاید وهابیت، نفی و انکار است؛ یعنی عقاید وهابیت بر نفی عقاید و اعمال دیگر مسلمانان استوار است. آنان برخی اعتقادات و اعمال مسلمانان را با توحید عبادی ناسازگار میپندارند. وهابیان توسل به اولیای الهی و استمداد از آنان را بر نمیتابند و معتقدند باید خدا را بیواسطه خواند و تنها باید از او استمداد کرد و اگر کسی جز این کند، کافر است[13].
- برخی از عقاید و اعمال که در نظر وهابیان شرک به شمار میآیند، عبارتاند از: توسل به اولیای الهی، طلب شفاعت از آنان، تعمیر و بنا و زیارت قبور مقدس و نیز تبرک و استشفاء از اولیای الهی. وهابیان سوگند به غیر خدا و عقیده به نیروی غیبی بندگان خاص خدا را نیز برنمیتابند[14].
- علمای اسلام، به اشکالهای وهابیان پاسخهای مفصلی دادهاند[15]. سوگند به غیر خدا و شرک و استشفاء از اولیای الهی نیز با شرایطی ویژه در قرآن و سنت روا شمرده شدهاند[16]. دربارۀ نیروی غیبی انبیا و اولیا نیز آیاتی روشن در قرآن به چشم میآید[17]. وهابیان، باورهای ویژۀ دیگری نیز دارند؛ از جمله، نخستین پیامبر را نوحTemplat:ع میشمارند[18]. آنان معتقدند خدا را در آخرت میتوان دید[19]. همچنین، بر آناند که پیامبران تنها در مقام تبلیغ معصوماند و در غیر این مقام ممکن است گناه کنند و خلاف آیین خویش گام بردارند[20].
افراد سرشناس
مخالفتها با وهابیت
- علمای شیعه و سنی در رد وهابیت، کتابهای فراوانی نوشتهاند[21]، اولین کسی از علمای اهل سنت که بر رد وهابیت کتاب نوشت، برادر محمد بن عبدالوهاب یعنی شیخ سلیمان بود که کتاب الصواعق المحرقه را نگاشت. از میان علمای شیعه نیز مرحوم کاشف الغطاء کتاب منهج الرشاد را اولینبار دراینباره تألیف نمود[22]. [23] در سالهای بعد، در نقد افکار آنان، حتی از سوی اهل سنت کتابهایی نوشته شد و بیپایه بودن معتقداتشان تبیین گشت[24].
منابع
- Berkas:1368987.jpg محدثی، جواد، فرهنگ غدیر.
- Berkas:1414.jpg فرهنگ شیعه
- Berkas:10119661.jpg محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام
- Berkas:13681040.jpg محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی
پانویس
My translations
- ↑ مسلم محمدی|محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۴.
- ↑ ر.ک. جماعة من العلماء التوفیق الربانی فی الرد علی ابنتیمیة الحرانی، ص۳۲.
- ↑ ر.ک. فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص ۶۳- ۳۵؛ وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت، ۵۷- ۴۳.
- ↑ ر.ک. وهابیان، ۷۸ و ۷۹.
- ↑ مسلم محمدی|محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۵.
- ↑ ر.ک. فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص ۴۶۶.
- ↑ مسلم محمدی|محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۴.
- ↑ مسلم محمدی|محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۶.
- ↑ ر.ک. وهابیان، ۷۸ و ۷۹.
- ↑ ر.ک. آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ۱۴۴.
- ↑ ر.ک. فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص ۴۶۶.
- ↑ مسلم محمدی|محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۴۰.
- ↑ ر.ک. مجموعة الوسائل و المسائل، ۳- ۱/ ۲۰، ۲۱ و ۴۲- ۴۶؛ کشف الارتیاب، ۱۴۳- ۱۱۹.
- ↑ ر.ک. وهابیها، فصل پنجم:
- ↑ برای نمونه: آئین وهابیت.
- ↑ Templat:متن قرآن«این پیراهن مرا ببرید و آن را بر چهره پدرم بیفکنید تا بینا شود، و همه خاندانتان را نزد من آورید» سوره یوسف، آیه ۹۳؛ Templat:متن قرآن«(امّا) به جان تو سوگند که آنان در سرمستی خویش سرگشته بودند» سوره حجر، آیه ۷۲؛ Templat:متن قرآن«(یاد کن) آنگاه را که همسر عمران گفت: پروردگارا! من نذر کردهام آنچه در شکم دارم آزاد (از هر شرطی) تو را باشد پس (نذر مرا) از من بپذیر که تویی که شنوای دانایی» سوره آل عمران، آیه ۳۵؛ ر.ک. وسائل الشیعة، ۱۶/ ۱۹۰؛ بحوث فی الملل و النحل، ج ۴.
- ↑ به عنوان نمونه: Templat:متن قرآن«و (یاد کنید) آنگاه را که موسی برای مردم خود در پی آب بود و گفتیم: با چوبهدست خود به سنگ فرو کوب آنگاه دوازده چشمه از آن فرا جوشید؛ (چنانکه) هر دستهای از مردم آبشخور خویش را باز میشناخت؛ از روزی خداوند بخورید و بنوشید و در زمین تبهکارانه آشوب نورزید» سوره بقره، آیه ۶۰؛ Templat:متن قرآن«و به رسالت بر بنى اسرائيلش مىفرستد كه: من با معجزهاى از پروردگارتان نزد شما آمدهام. برايتان از گل چيزى چون پرنده مى سازم و در آن مىدمم، به اذن خدا پرندهاى شود، و كور مادرزاد را و برصگرفته را شفا مىدهم: و به فرمان خدا مرده را زنده مىكنم. و به شما مىگويم كه چه خوردهايد و در خانههاى خود چه ذخيره كردهايد. اگر از مؤمنان باشيد، اينها براى شما نشانههاى حقانيت من است» سوره آل عمران، آیه ۴۹.
- ↑ ر.ک. فرهنگ فرق اسلامی، ۴۵۹.
- ↑ ر.ک. منهاج السنة النبویة، ۲- ۱/ ۲۱۵ و ۲۱۶.
- ↑ ر.ک. منهاج السنة النبویة، ۲- ۱/ ۲۲۸- ۲۲۶؛ ادیان الهی و فرق اسلامی، ۱۹۴.
- ↑ ر.ک. فرقه وهابی و پاسخ شبهات آنها، ۲۱- ۱۵.
- ↑ ر.ک. سبحانی، بحوث فی الملل والنحل، ج۴، ص۲۶۱ - ۳۵۵.
- ↑ ر.ک. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۷.
- ↑ ر.ک. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۶۰۰.